Oorzaak of gevolg?

Het nieuwste boek van Peter Ramaekers is getiteld Causaliteit en tijd en gaat over de bedrieglijke verbintenis tussen oorzaak/gevolg en tijd. Peter Ramaekers is vanaf het begin, in 2013, betrokken bij WeertEnergie. Hij is van origine chemicus en heeft al meerdere boeken geschreven. “Ik ben iemand die zich breed oriënteert en zoekt naar verbanden die anderen vaak niet zien. Ik verleg graag grenzen, maar weet ook een hele hoop niet”, merkt Peter op.

Van jongs af aan is Peter Ramaekers geïnteresseerd in alles waarvan gedacht wordt dat er een duidelijke oorzaak aan te wijzen is, maar waarover toch wordt getwijfeld. Zoals het heelal en ontstaan uit de oerknal: de oerknal als begin is slechts een theorie. De leer van oorzaak en gevolg is een filosofisch concept uit de Griekse Oudheid. Lang heeft dat ons denken bepaald.

Alleen zijn de uitdagingen in de huidige tijd veel complexer geworden en niet meer zo simpel met een analyse van oorzaak en gevolg op te lossen. “Vaak valt er niet één oorzaak aan te wijzen, maar zitten er onvermoede oorzaken achter verborgen. We denken dat we oorzaken van wereldproblemen oplossen, maar in werkelijkheid doen we aan symptoombestrijding.”

Als voorbeeld noemt Peter de klimaatverandering. “De aarde warmt op, heeft koorts. Door alleen naar de broeikasgassen te kijken, lossen we dat niet op. Die zijn niet de primaire oorzaak van klimaatverandering. Meer aspecten spelen een rol, het is veel complexer. Denk aan het verschuiven van de warme en koude zeestromingen. Het smelten van de toendra’s in Siberië. De aarde heeft veerkracht. Alleen is de veer soms zo uitgerekt dat die niet meer in zijn oorspronkelijke stand terugkomt, en we te maken hebben met een onherroepelijke verandering.

Uiteindelijk is alles terug te leiden tot ons gedrag, dat kun je zien als de primaire oorzaak. Ons consumerend gedrag (ook van energie!) werkt verslavend. Hierdoor putten we de aarde uit en zijn we eigenlijk allemaal patiënt. ‘Earth Overshoot Day’ is een begrip geworden. Het geeft de dag (in 2022 was dat 28 juli) aan dat we alle biologische grondstoffen hebben verbruikt waar we als mensheid recht op hebben.” Verslaafd aan vlees eten, verslaafd aan te proteïnerijk voedsel, ga zo maar door.

In een apart rapport gaat Peter Ramaekers dieper in op kernenergie en de haalbaarheid ervan. Lees hier zijn hele rapport.

Aan het begin van de coronatijd is Peter Ramaekers begonnen met het schrijven van het boek Causaliteit en tijd. Het zette Peter aan het denken. Kan je eigenlijk wel in alle gevallen een oorzaak aanwijzen voor iets wat je bestudeert of waarneemt?

Op de kaft van het boek staan met een knipoog omvallende dominostenen afgebeeld. “Was het maar zo makkelijk dat er altijd sprake is van één steen die de andere omgooit. De werkelijkheid is veel complexer.” In het verlengde van de Relativiteitstheorie van Einstein ligt de Chaostheorie waarvoor onder andere de meteoroloog Lorenz en de wiskundige Poincaré de grondslag hebben gelegd. Zij kwamen tot het wetenschappelijk inzicht dat in een chaotisch systeem piepkleine verschillen in de begintoestand uiteindelijk grote gevolgen kunnen hebben. Dat zien we bijvoorbeeld bij de pogingen om het weer betrouwbaar te voorspellen.

In zijn actieve loopbaan is Peter Ramaekers onder andere wetenschapsjournalist geweest voor een chemisch vakblad. De vakliteratuur, in een brede waaier van disciplines, niet alleen chemie, maar ook onderwerpen als duurzaamheid, gezondheid en psychologie, hield en houdt Peter bij. Al tientallen jaren verzamelt hij artikelen, rapporten etc. Moeilijke en actuele onderwerpen ontrafelt hij en legt hij eenvoudig uit. Het boek Causaliteit en tijd is alweer zijn vijfde boek en in zekere zin ook autobiografisch. “Het gaat over onderwerpen die mij al vanaf mijn vroegste jeugd bezighouden, zoals: heeft het heelal een oorzaak? En is een oorzaak altijd in het verleden gelegen? Ik weet natuurlijk ook niet alles. Maar ik probeer te begrijpen hoe dingen werken, en hoe ons denken ons soms op dwaalsporen zet.” Het missionaris zijn, bijvoorbeeld hoe je duurzaam kunt leven, heeft Peter afgezworen. “Ik ga mensen niet overtuigen, maar ik deel mijn inzichten, opdat anderen ze lezen en er iets mee kunnen doen.”

Het boek Causaliteit en tijd is voor 21,50 euro (incl. verzendkosten) verkrijgbaar via www.boekscout.nl, te bestellen in de boekhandel, of bij de schrijver zelf.

Image

Mijn WeertEnergie