Aquathermie – een van de oplossingen voor gasloos Weert!

Aquathermie – een van de oplossingen voor gasloos Weert!

Ondanks dat aquathermie al een tijdje bestaat, is het nog vrij onbekend. Ook Wim Op den Buysch had er anderhalf jaar geleden nog nooit van gehoord.

Tijdens een bijeenkomst over duurzaamheid in Eindhoven ontmoette Wim de hoogleraar energiesystemen David Smeulders van de Technische Universiteit Eindhoven en vroeg hem advies naar kansrijke duurzame energie oplossingen. David Smeulders is een groot voorstander van aquathermie. Volgens hem gaat aquathermie het helemaal worden en gaat het een belangrijke rol spelen om de bebouwde omgeving gasloos te maken. Voor Wim ging er een wereld open. Hij googelde alles wat los en vast zat. In Nederland wordt een aantal woonwijken al door aquathermie verwarmd. Bijvoorbeeld in de wijk Hinthammerpoort in Den Bosch. Wellicht kan daar binnenkort de Beekpoort-Noord in Weert als eerste aan worden toegevoegd.

 

Aquathermie

In het kort is aquathermie een verzamelnaam voor de winning, opslag en distributie van warmte en/of koude uit riool-, afval-, drink- en oppervlaktewater (Wikipedia, red). In de zomer warmt het oppervlaktewater in rivieren en kanalen op. Het opgewarmde water wordt via buizen naar een opslagruimte gebracht op 10-30 meter diepte. In de winter wordt het warme water opgepompt, daarna tot minimaal 40 graden Celsius verhit met een warmtepomp en vervolgens via buizen naar de huizen geleid om daar de ruimtes te verwarmen. Belangrijk hierbij is dat huizen goed geïsoleerd zijn. Het systeem kan ook worden omgedraaid en dan is koeling de functie in de zomer.

100% lokale en duurzame energiebron

Bij de energietransitie wordt vaak alleen gedacht aan het duurzaam opwekken van stroom via zonne- en windenergie. Maar het grootste deel van onze energiebehoefte bestaat uit warmte. Aquathermie is potentieel een goed alternatief voor het aardgas als aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. Het grote voordeel van aquathermie is dat het niet milieu- en/of horizonvervuilend is. Bovendien als je de warmtepomp laat draaien op zonne- of windenergie is aquathermie een 100% lokale en duurzame energiebron.

Zuid-Willemsvaart

Door het centrum van Weert stroomt de Zuid-Willemsvaart. Het kanaalwater wordt hier niet door Rijkswaterstaat gemeten. Maar sinds enige tijd meet Wim zelf de temperatuur van het water van de Zuid-Willemsvaart. In de afgelopen winter was het water ca. 8 graden Celsius en in de zomer zou het wel eens 25 graden of meer kunnen.

Aquathermie reële optie voor Weert

De temperatuur van het water in de Zuid-Willemsvaart is prima voor het toepassen van aquathermie. Daarnaast is het belangrijk dat de geologische bodem voor de warmte/koudeopslag (WKO) stabiel is. En voor een goede distributie dienen de huizen niet te ver van de warmtebron en elkaar af te liggen. Weert voldoet op veel plekken aan deze voorwaarden. Aquathermie is hierdoor een reële optie voor Weert en sluit in potentie bijzonder goed aan bij de duurzaamheidsnota van de gemeente Weert.

Haalbaarheid

Namens WeertEnergie bracht Wim de potentie van aquathermie in Weert onder de aandacht van de Duurzaamheidsgroep van de gemeente Weert. Ook stelde hij voor om een gedegen onderzoek te laten doen naar de haalbaarheid ervan voor Weert. Technisch gezien kan het, maar het moet ook financieel haalbaar zijn. En dan zijn er nog juridische en organisatorische afwegingen, zoals wie is de eigenaar, wie zorgt ervoor de continuïteit van de warmtelevering, hoe betaalbaar blijft de energierekening, wie zijn de stakeholders en wie is aansprakelijk bij verschillende scenario’s?

Beekpoort Noord

De gemeente Weert is druk doende te onderzoeken op welke manieren er meer inzicht kan komen voor de haalbaarheid van aquathermie voor Weert. Volgens Wim zou project Beekpoort-Noord een potentiële pilot kunnen zijn, echter ook hier zal nader onderzoek de haalbaarheid eerst moeten bewijzen.

Voor geheel Weert is een algemene haalbaarheidsstudie zeer op zijn plaats, Beekpoort Noord kan daar ook in passen. In een aangenomen motie van de gemeenteraad over Beekpoort Noord staat nadrukkelijk vermeld dat de huizen niet alleen duurzaam moeten zijn, maar ook natuur-inclusief. Dit betekent dat het bijdraagt aan de kwaliteit van de leefomgeving, de lokale biodiversiteit en natuurwaarden, zoals het verlagen van de temperatuur in een stad. Door zomers water uit de Zuid-Willemsvaart te halen, neemt de temperatuur van het oppervlakte water af. Het draagt, hoe klein ook, bij aan het verlagen van de temperatuur in de binnenstad van Weert. Bovendien zorgt het relatief afgekoelde oppervlaktewater voor minder algengroei in de Zuid-Willemsvaart. Hierdoor ontstaat er meer biodiversiteit in en rond het water.

Nieuwe stadhuis in Weert

De gemeente Weert heeft bij de bouw van het stadhuis aan de Wilhelminasingel ook al een vorm van warmte / koude opslag toegepast. Bij de bouw zijn twee grote putten geslagen. Met een grote installatie op zolder wordt het hele stadhuis verwarmt door de energie die uit de bodem wordt gehaald. ’s Zomers werkt het andersom en fungeert de installatie als een airco.

Uithangbord Weert

De vraag aan WeertEnergie is of zij naast het leveren van zonne- en windenergie (via SamenOm) ook warmte wil leveren? Of zij wil investeren en eigenaar worden van zo’n installatie? Voor de investering zouden er bijvoorbeeld weer certificaten kunnen worden uitgegeven. Wim adviseert zowel WeertEnergie als de gemeente Weert om niet te afwachtend te zijn. “Het heeft tijd nodig, het vraagt om politieke beslissingen, maar als het haalbaarheidsonderzoek uitwijst dat het financieel haalbaar is en de terugverdientijd interessant is, dan zou het een mooi uithangbord kunnen zijn voor Weert. Met Beekpoort Noord als eerste lokale project.”

Image

Mijn WeertEnergie